Абӯалӣ ибни Сино – Донишномаи Алоӣ
Шайхурраис китоби «Донишномаи Алоӣ»-ро ба забони модариаш, замоне ки дар Исфаҳон мезист, барои ҳомии худ амир Алоуддавла навиштааст. (Ин амири олимпарвар забони арабиро намедониста ва мегуфтааст, ки агар илмҳо ба форсӣ мебуданд, вай онҳоро медонист). Ў дар он аср…
Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ – Қасидаи «Шикоят аз пирӣ»
Ин қасида аз 34 байт иборат буда, дар баҳри муҷтасси мусаммани мақсур суруда шудааст. Баҳри муҷтасси мусаммани мақсур дар ҳар мисраъ аз рукнҳои мафоилун, фаилотун, мафоилун ва фаълун иборат аст. Аз ҷиҳати мавзўъ «Шикоят аз пирӣ» қасидаи шарҳиҳолӣ буда, шоир…
Абӯалӣ Ибни Сино – «Алқонун фитибб»
Пеш аз «Алқонун»-и Ибни Сино дар Арабу Аҷам дастурҳои машҳури тиббӣ «Алкитобалҳовӣ» ва «Алкитобалмансурӣ»-и Абўбакри Розӣ (865—925), «Китобалмаликӣ»-и Алӣ ибни Аббос ва якчанд китобҳои дигар буданд. Абуалӣ ибни Сино бузургтарин намояндаи тибби пешқадами ҷаҳони онрўза, ҳакималҳукамои маркази ҷаҳонии тибби он…
Ҷавони Шоҳномахон
Дар як мадрасаи Бухоро ҷавони қашшоқе таҳсил мекард. Азбаски ӯ ба хондан шавқи бисёр дошт, ба ҳар азобу душворӣ тоқат мекард. Рӯзе шуд, ки на дар ҳамёни ӯ пул монду на дар ҳуҷрааш хӯрдание. Ҳамин ҳол чанд вақт давом кард.…
Ҳақиқати талх
Аз саргузашти рӯзҳои бачагиам бисёр воқеаҳоро ҳикоя кардаам, аммо ин ҳодисаро ҳаргиз ба ёд овардан намехоҳам. Вале чӣ кор кунам, ки он мудом дар нӯги забонам, шабу рӯз дар сарам ҷӯлидагеш, ҷӯлидагӣ. Аз афти кор, то онро нагӯям, маро аз…
Шеърҳо барои дӯструякон!
ПАЗМОНӢ Бузаки навзоди мо Дар ҳавлӣ танҳо мондаст Очабузро акоям Саҳар ба чаро рондаст. Аз ин сабаб бузича Ҳар дам маъас мекунад Бегоҳ очабуз ояд, Маъасаш бас мекунад. Модарам ба кор равад, Ман ҳам мешудам гирён. Модарам аз кор ояд,…
Алишери Навоӣ
Зи неку бад наҷўяд нуқлу бода, Зи ҷоми кас наолояд даҳонро. Гар об аз чаишаи ҳайвон диҳандаш, Нарезад обрўи хештанро. Навоӣ Тарҷумаи ҳол Низомиддин Алишери Навоӣ сардафтари адабиёти классикии ўзбек буда, бо асарҳои барҷастааш дар таърихи адабиёти ўзбек ва турктаборон…
Муҳаммад Авфӣ
Аввалин шахсе, ки назари шарқшиносони Европаро ба Авфӣ ва хусусан «Лубобулалбоб»-и ў ҷалб намудааст, олими англис Натаниэл Бланд мебошад, ки соли 1846 мақолае бо унвони «Қадимтарин тазкираи шуарои форс» навишта буд. Э. Браун дар мақолаи худ «Маъхазҳои Давлатшоҳ» ва дар…
Абӯабдуллоҳ Рӯдакӣ – Синдбоднома
Хашмаш омад-шу ҳамон гаҳ гуфт: век! Хост, к-ӯро барканад аз дида кек. Он гурунҷу он шакар бардошт пок, В-андар он дастори он зан баст хок. Он зан аз дуккон фуруд омад чу бод, Пас фаларзангаш ба даст андар ниҳод. Шӯй…
Абўалӣ ибни Сино дар ташаккули истилоҳоти илмӣ
Тавре ки донишмандони таърихи забони форсӣ гувоҳӣ медиҳанд, забони мазкур дар гузашта, махсусан пас аз истилои араб, ҳеҷ гоҳ бистари воқеии илм набудааст. Ба ин забон осори зиёде дар бахшҳои гуногуни илм падид омада буд, вале ба далелҳои бешумори айниву…
Адабиёти муосири тоҷик – Садриддин Айнӣ
Осори бузурги Садриддин Айнӣ, ки саросар зиндагиро вақфи хидмат ба одамизодзодагон кард ва партаве бар ҷаҳони маърифат тофт, ки ҳаргиз фурў нахоҳад нишаст, дар миён ҳаст ва хоҳад буд ва ҷовидон хоҳад монд. Саид Нафисӣ Тарҷумаи ҳол «Ёд дорам,…
Абўабдуллоҳи Рўдакӣ – Рубоиёт
*** Дар раҳгузари бод чароғе, ки турост, Тарсам, ки бимирад аз фароғе, ки турост. Бӯйи ҷигари сухта олам бигирифт, Гар нашнидӣ, зиҳӣ димоғе, ки турост. *** Бо он ки дилам аз ғами ҳаҷрат хун аст, Шодӣ зи ғами туам зи…
